کلیسای نیکلای مقدس، ردپایی از تزارهای روسیه

در کشور ایران کلیساهای فراوانی ساخته شده که علت آن تعداد زیاد مسیحیان در زمان قدیم بوده است. اکنون بیشتر مردم ایران، دین اسلام را پذیرفته و شیعه هستند اما در گذشته مسیحیان برای انجام عبادات خود کلیساهای بسیاری بنا می کردند. امروزه این کلیساها به آثار تاریخی تبدیل شده اند که قدمت، تمدن و فرهنگ ایران را به نمایش می گذارند. در این مقاله، مستر مارکو، کلیسای نیکلای مقدس را به شما معرفی می کند.

این کلیسا بعدها، اولین و قدیمی ترین خانه سالمندان ایران شد!

کلیسای نیکلای مقدس چرا بنا شد؟

در واقع اصلی ترین عامل در احداث کلیسای نیکلای، تغییر حکومت روسیه از تزارها به استالین بود. در این هنگام، نیروهای ارتش سفید که بر علیه استالین می جنگیدند و موافق پیروزی تزارها بودند، به ایران آمدند. برخی از شهرهای ایران، میزبان این گروه از روس ها شدند و تهران جزو شهرهای پذیرای آنها بود. روس ها در خیابان روزولت که اکنون مفتح نام دارد، سکونت یافتند. آنها برای عبادت کردن، کلیسای جامع سنت نیکلاس یا کلیسای نیکلای مقدس را ایجاد کردند.

بعدها رو به روی کلیسا، سفارت اسبق آمریکا که به لانه جاسوسی شهرت دارد، ساخته شد.

پیشینه کلیسای نیکلای مقدس (Nicholas Church Tehran)

کلیسای نیکلای به دست یکی از ماهرترین و مشهور ترین معماران روس ایجاد شده است. نام این معمار نیکولای مارکف بود که در ایران نیز بناهای متعددی از جمله کارخانه قند شهرری، زندان قصر، دبیرستان انوشیروان دادگر، مدرسه البرز، دانشسرای عالی، مدرسه ژاندارک و سفارت ایتالیا ساخته است. در سال ۱۳۲۳ شمسی، نیکلای تصمیم گرفت برای هموطنان مهاجر و جنگ زده خود کلیسایی بنا کند تا به انجام مراسم مذهبی خود بپردازند.

لازم به ذکر است که کلیسای نیکلای مقدس برای مسیحیان ارتدکس می باشد.

علت نامگذاری کلیسا

روس هایی که از ترس استالین به ایران مهجرت کرده بودند، از حکومت تزارها پیروی می کردند. بنابراین آنها تصمیم گرفتند نام آخرین تزار روسیه را بر این کلیسا قرار دهند. آخرین تزار، نیکلای دوم بود که بلشویک‌ها، او و خانواده اش را به قتل رسانده بودند. به همین علت کلیسای ارتودکس روسیه، نیکلای را جزو قدیسین معرفی کرد و لقب او را “نیکلای قدیس رنج کشیده” گذاشت.

کلیسای نیکلای مقدس، معماری بی نظیر روسی

نیکلای مارکف، معمار کلیسا، در دانشگاه های گرجستان تحصیل کرده بود و مهارت بسیاری داشت. او کلیسایی احداث کرد، که سبک معماری روسی در آن به خوبی نمایان بود. رنگ های به کار رفته، شکل پنجره ها و طاق ها کاملا برگرفته از معماری روسی بود. ویترای شیشه ها و محراب کلیسا نیز شما را به یاد بناهای روسی می اندازد. پس از اینکه کلیسای زرگنده تخریب شد، مهاجران روس توانستند برخی از وسایل ارزشمند آن را به کلیسای نیکلای مقدس بیاورند.

این وسایل علاوه بر ارزش دادن به کلیسا سبک معماری روسی را پررنگ تر کردند.

اولین خانه سالمندان در ایران

درواقع خانه سالمندان کلیسای ارتدکس تهران، برای مهاجران روسی که بدون خانواده و تنها به ایران آمده بودند، ساخته شد. ساختمان خانه سالمندان در کنار کلیسای نیکلای قرار داشت و بعدها به مرکز خیریه و مرکز نگهداری سالمندان ارتدوکس روس تغییر یافت. در مرکز خیریه علاوه بر انجام فعالیت های خیریه، از سالمندان با آیین های مختلف نیز نگهداری می شد.

وضعیت امروز کلیسای نیکلای مقدس

کلیسای نیکلای مقدس که قدمت آن ۷۵ سال است، امروزه در اثر کاهش تعداد مسیحیان ارتدکس، فعالیت مذهبی کمی دارد. جمعیت این گونه از مسیحیان در ایران به قدری کاهش یافته، که کلیسا تقریبا تعطیل می باشد و فقط برخی از مراسم ها برگزار می شود. زمان اصلی تعطیلی کلیسا بعد از انقلاب اسلامی بود. همچنین بازدید از کلیسا برای گردشگران ممکن نیست. از آنجایی که چاه آب کلیسا تخریب شده، باغ آن نیز چهره زیبایی ندارد.

در کنار کلیسا نیز قبرستانی که برای مسیحیان ارتدکس است، وجود دارد.